vakbewegingindeoorlog.nl

Secretaris-penningmeester van het CNV van 1916 tot 1941

Herman AmelinkAmelink groeide op als derde kind in een orthodox-protestants Twents weversgezin. Al op zijn twaalfde verjaardag trad hij in dienst bij een fabriek. Vier jaar later werd hij lid van de Nederlandsche Christelijke Textielarbeidersbond Unitas, waar hij opklom tot bestuurder. In 1916 maakte hij de overstap  naar het CNV, waar hij secretaris-penningmeesterschap werd. Amelink bepaalde in grote mate het gezicht van het CNV, onder andere door zijn vele publicaties. Twintig jaar lang redigeerde hij het verbondsorgaan De Gids. Van zijn hand verschenen boeken, brochures, krante- en tijdschriftartikelen over sociaal-economische en politieke onderwerpen. In twee boeken, Onder eigen banier (Utrecht 1940) en Met ontplooide banieren (Utrecht 1950), heeft hij bovendien de vooroorlogse geschiedenis van het CNV geschetst.

Ook in de internationale christelijke arbeidersbeweging bekleedde Amelink vooraanstaande posities. Hij was betroken bij de oprichting in 1920 van het interconfessionele Internationaal Christelijk Vakverbond (ICV). Daarnaast stond Amelink in 1928 aan de wieg van de Protestants-Christelijke Arbeidersinternationale (PCAI). Zijn intensieve buitenlandse contacten verruimden zijn gezichtsveld en maakten hem tot een vroeg criticus van autoritaire en totalitaire regimes. Dit leidde ertoe dat hem vanaf 1931 een verblijf in Italië onmogelijk werd gemaakt. Zelf weigerde hij na 1933 nog langer Duitsland te bezoeken.

De bezetting maakte een einde aan Amelinks maatschappelijke en politieke activiteiten. Op 30 juni 1941 werd hij met circa negentig andere prominente antirevolutionairen gearresteerd. Tot december 1942 verbleef hij achtereenvolgens in de kampen Schoorl, Buchenwald, Haren en Sint-Michielsgestel. Wars als hij was van een doorbraak van de verzuilde structuren heeft hij zich niet ingelaten met het hier gevoerde eliteberaad. De internering en onderduik in het laatste oorlogsjaar betekenden een zware psychische belasting en hebben schade toegebracht aan zijn gezondheid. Amelink keerde na de bevrijding niet terug in CNV-bestuur, vanwege het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd.